Ortopedik Rehabilitasyon Nedir?
Ortopedik rehabilitasyon, özelleşmiş bir alt birim olarak fizik tedavi ve rehabilitasyon kapsamında yer alan uygulamalar bütünüdür. İçeriğinde iskelet sistemindeki birçok hastalığın tedavisini barındıran ortopedik rehabilitasyon, tetkik ve teşhise dayanan tedavi seçenekleriyle öne çıkar.
Ortopedik Rehabilitasyon Neden Uygulanır?
Ortopedik rahatsızlıkların tedavisi söz konusu olduğunda, ameliyattan önce ve sonra rehabilitasyon tedavisi devreye girer. Ortopedik rehabilitasyonun hastaya uygulanmasındaki asıl amaç ise iskelet yapısında ortaya çıkan rahatsızlıkların yol açtığı işlev bozukluklarının ortadan kaldırılmasıdır. Ortopedik rehabilitasyon uygulamaları ile bu işlevlerin kişiye tekrardan kazandırılması hedeflenir. Uygulanan bu tedavilerin sonucunda, kişi tekrardan eski sağlıklı günlerine döndürülür ve başkalarına ihtiyaç duymadan hayatını idame ettirmesi sağlanır.
Ortopedik Rehabilitasyon Süreci Nasıl Başlar?
Ortopedik rehabilitasyon sürecinde ilk olarak Ortopedi ve Travmatoloji doktoru tarafından görüş alınır ve bunun üzerine Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon değerlendirmesi yapılır. Akabinde, bu değerlendirme doğrultusunda hastaya özel rehabilitasyon planlaması yapılır.
Ortopedik Rehabilitasyon Nasıl Uygulanır?
Gerekli teşhis yapıldıktan sonra röntgen, muayene ve MR gibi yöntemlerle ortopedik rehabilitasyon sürecine başlanır. Hastalığın teşhisinin ardından ortopedik rehabilitasyon uzmanları hastanın genel sağlık durumuna dair kişiye özgü ve bir tedavi planı hazırlar. Kişiye özel olarak hazırlanan bu tedavi planı yapıldıktan sonra hastanın tedavi süreci başlamış olur.
Ortopedik rehabilitasyon uygulamaları çerçevesinde hastaya egzersiz, masaj ve sıcak-soğuk uygulama gibi yöntemler uygulanabilir. Uzman terapistlerin kontrolünde gerçekleşen egzersiz programı ile hastanın kasları kuvvetlendirilir, duruşu düzeltilir ve iskelet yapısındaki bozukluklar ortadan kaldırılabilir. Bu sayede, hasta gündelik yaşamını çok daha rahat bir şekilde idame ettirir hale gelebilir.
Ortopedik rehabilitasyon uzmanlarının kontrolünde uygulanan bu yöntem sayesinde, hasta aşırı zorlanmaz ve rahatlamaya başlar. Bu rahatlık, zamanla beraberinde güçlenmeyi de getirir. Bahsi geçen hastanın tedavisi için hedeflenen sonuçlar elde edildiğinde, tedavi süreci tamamlanmış olur.
Ortopedik Rehabilitasyonda En Sık Karşılaşılan Vakalar Nelerdir?
Ampütasyon Rehabilitasyonu
Ampütasyon rehabilitasyonunu, Kemik dâhil olmak üzere kol ve bacağın tamamının veya bir kısmının cerrahi işlem ile alındığı uygulama olarak tanımlayabiliriz. Ampütasyona ilişkin vakaların çoğu bacak üzerinde görülür. Ampütasyon rehabilitasyonu uygulamaları çerçevesinde, kayıp yaşanan bölgenin protez ölçümleri alınır ve bu doğrultuda uygun protezler hazırlanır. Ampütasyona en sık yol açan hastalıkları ise şu şekilde sıralayabiliriz:
- Arteriyel ve venöz dolaşım yetmezlikleri,
- Periferik damar hastalıkları
- Şiddetli travmalar,
- Doğumsal anomaliler,
- Sepsis,
- Kangren,
- Nüks eden kemik iltihabı (osteomyelit),
- Kas ve iskelet sistemine bağlı olarak ortaya çıkan tümörler,
- Derin yanıklar.
Endoprotez Rehabilitasyonu
Endoprotez rehabilitasyonu, en yaygın olarak kalça ve omuzlara uygulanan bir yöntemdir. Bu rehabilitasyon türü, kalça ve omuzların yanı sıra gerektiği takdirde dirsek ve diğer eklemlere de uygulanabilir. Bu uygulama sayesinde deformasyona uğrayan, işlevini yitiren ve kişide ağrıya sebep olan eklem alınır ve bu eklemin yerine farklı maddelerden yapılan eklem protezi takılır. Takılan bu protez ile ağrının olduğu bölgedeki ağrıyı hafifletmek ve hareket genişliği elde etmek hedeflenir. Bununla birlikte, endoprotez rehabilitasyonu sayesinde hastanın yaşam kalitesi artırılır.
Kırık Rehabilitasyonu
Bu rehabilitasyon türünün içeriğinde, kırıkların üzerindeki alçının alınması ile beraber cerrahi tedavinin ardından koltuk değneği yardımıyla yürüme ve denge eğitimi de bulunmaktadır. Ayrıca bu uygulamaların yanı sıra, eklem açıklığı problemlerini gideren tedavileri ve kas gücünün artırılması adına yapılan tedavi seanslarını da sayabiliriz.
Skolyoz Rehabilitasyonu
Bir bulgu olarak nitelendirebileceğimiz skolyoz rahatsızlığı, hâlihazırda sağlıklı durumdaki omurganın yapısında oluşan bir deformitedir. Skolyoz rahatsızlığına yol açan sebepler kişiden kişiye göre farklılık gösterdiği için, bu rahatsızlığın tedavisi de benzer şekilde kişiden kişiye değişmektedir.
Bu sık karşılaşılan vakaların haricinde, insan vücudunda en çok travmaya maruz kalan bölge olarak diz eklemi öne çıkmaktadır. Çapraz bağ yaralanmalarına bağlı olarak gelişen yırtılmalar, dirsek ve omuzlarda yaşanan travmalara ilişkin gelişen tendon yırtılmaları bunlara örnek olarak gösterilebilir. Ayrıca burkulma ve ezilmeler gibi problemlerin de durumuna bağlı olarak rehabilitasyon planlamaları yapılmaktadır.